De universele principes van een familiesysteem

In de gesprekken die ik met professionals heb, merk ik dat veel van de issues en uitdagingen die ter tafel komen, gerelateerd zijn aan de universele principes van een familiesysteem. Lees in dit artikel meer over deze universele wetmatigheden en ga na welke thema’s jij in jouw leven herkent.

We zijn allemaal onderdeel van verschillende systemen

We maken allemaal deel uit van verschillende systemen. Je eigen gezin, het gezin van herkomst, je team, organisatie, vriendenclub, sportclub en zelfs het land waar je mee verbonden bent.

Een systeem betekent dat buiten de grenzen van dat systeem het er anders uitziet en het er anders aan toegaat dan erbinnen. Zo gaat het er in jouw gezin anders aan toe dan bij de buren, zo zijn er andere (ongeschreven) regels binnen jouw huidige organisatie in vergelijking met jouw oude baan. Daarbij heeft het geheel andere eigenschappen dan de som der delen. Zo kan jouw buurman een aardige vent zijn, maar het voetbalteam waar hij in zit, een verschrikking zijn.

Patronen die bepalend zijn voor ons individuele gedrag

In ons dagelijkse leven zijn we verbonden met die verschillende systemen en de individuen in deze systemen. Tussen de leden van zo’n systeem speelt, veelal onbewust, de dynamiek een belangrijke rol. Hierdoor ontstaan er patronen die in sterke mate bepalend zijn voor ons individuele gedrag.

Door middel van symptomen op het persoonlijk vlak (bijvoorbeeld angst, stress, het niet behalen van je doelen, problemen in je relatie, etc.) wordt de onderliggende dynamiek in het systeem zichtbaar. Door herkenning van de dynamiek is verandering mogelijk, waardoor de energie weer kan stromen.

Dat een bepaalde dynamiek ontstaat heeft veelal te maken met dat 1 of meer van de universele principes van een familiesysteem verstoord zijn.

De universele principes van een familiesysteem

De universele principes worden ook wel de wetmatigheden van systemen genoemd. Ze zijn altijd en overal van toepassing. Bert Hellinger heeft vele opstellingen gedaan, hij ontdekte daarbij patronen in zijn waarnemingen. Zo ontdekte hij dat er bijvoorbeeld een ordening was in families en dat er rust ontstond als deze ordening helder en duidelijk was. In het systemisch werken komt telkens naar voren dat een systeem gezond functioneert wanneer de universele principes van het systeem gerespecteerd worden.

Binnen Tree Eleven gebruiken we voor het familiesysteem de volgende vier universele principes:
1) Erbij horen
2) Ordening
3) Balans in geven en nemen
4) Erkennen van wat er is

wetmatigheden principes Systemisch Werk

1) Erbij horen

Erbij horen gaat over dat iedereen recht heeft op een plek in het systeem. Niemand mag worden vergeten of buitengesloten. Erbij horen gaat niet alleen over evenveel recht hebben op een plek, maar gaat ook over groepsregels. Als kind probeer je namelijk al snel te achterhalen wat de ‘regels’ zijn. We voelen vaak vrij direct wat de do’s en de don’t’s van een bepaalde groep zijn, een soort zesde zintuig. Voldoen we aan de regels dan voelen we ons geaccepteerd, geborgen en gezien. Wijken we af van deze regels dan roept dat een diepe angst op om uitgesloten te worden. In je familiesysteem wordt je geboren en daar hoor je dus automatisch bij. Groepen waar je voor kunt kiezen bijvoorbeeld vrienden, een organisatie of een land.

Enkele vragen die jij jezelf zou kunnen stellen:
Bij welke systemen hoor jij bij?
Hoe reageer jij als je het gevoel hebt dat je er niet bij hoort of niet gezien wordt?
Hoe ga jij om met risico om er niet (meer) bij te horen?
Zijn er familieleden die buitengesloten zijn?
Hoe ga jij om met de mening van anderen?

2) Ordening

Iedereen heeft binnen het systeem een eigen plek met daarbij behorende verantwoordelijkheid. Een unieke eigen plek. We noemen dat ordening. In een familiesysteem is de ordening heel eenvoudig. Wie het eerst komt is hoger in de ordening. Dat betekent dat grootouders voor de ouders gaan, ouders voor de kinderen en kinderen voor de kleinkinderen. Daarnaast heb je ook een horizontale ordening. Daarbij hebben kinderen hun plek in de kinderrij. Het oudste kind komt eerst, en daarna volgen het tweede en derde kind. Tijd is daarmee dus een belangrijke factor in de familieordening. De oudste heeft hierbij dus andere rechten en plichten dan bijvoorbeeld de jongste. De ene plek is niet meer of minder waard, beter of slechter. Als de natuurlijke rangorde binnen het gezin duidelijk is, dan is dat systemisch in balans.

Soms komt het voor dat iemand in het systeem niet op de juiste plek staat. Zo kan een kind op de plek van één van de ouders zijn gaan staan (bijvoorbeeld als moeder lang ziek was, bij een scheiding of als vader emotioneel niet aanwezig was). Dit leidt dan tot een verstoring in het familiesysteem. Door op jouw eigen plek te staan, draag je de bij jou passende verantwoordelijkheid en ben je het meest krachtig.

Enkele vragen die jij jezelf zou kunnen stellen:
Welke plek neem ik in?
Sta ik op mijn eigen plek of sta ik op de plek van iemand anders?
Ben ik oordelend en/of eisend naar mijn ouders toe?
Neem ik teveel, te weinig of voldoende verantwoordelijkheid?
Ben ik boos of teleurgesteld in (1 van) mijn ouders?

3) Balans in geven en nemen

Balans betekent afstemmen en voeling hebben voor de juiste maat waarbij men zich gewaardeerd voelt. Een systeem is voortdurend op zoek naar balans. Als je iets van iemand ontvangt, voel je je diep van binnen schuldig. Door weer iets terug te geven voel jij je weer ‘onschuldig’. Doordat de ander van jou kan aannemen, voelt hij zich weer schuldig en zal weer iets teruggeven. Dit heet uitwisseling. Deze uitwisseling is een dynamische balans is. Het is dus niet zo dat als jij je collega een uurtje helpt of dat als jij een keer koffie haalt dat de ander jou dan ook een uurtje helpt of dat de ander de volgende keer koffie haalt. Het is dynamischer en subtieler dan enkel dezelfde hoeveelheid en vorm teruggeven. Als de balans in geven en nemen te veel uit evenwicht raakt, dan gaat dat ongemakkelijk voelen. In dat geval kan de uitwisseling niet meer vrij stromen en (de relatie) zelfs eindigen.

De balans van geven en nemen in een familie tussen ouder en kind is anders dan bij een andere relatie: ouders geven wat ze zijn en kunnen geven. De kinderen nemen wat ze krijgen. Kinderen hebben niet het recht om van de ouders iets te eisen. Ze dienen hun ouders te nemen zoals ze zijn.

Enkele vragen die jij jezelf zou kunnen stellen:
Is geven en nemen in balans in jouw relaties?
Help jij continue anderen en kun jij zelf ook om hulp vragen?
Sta jij nog bij iemand in het krijt of iemand bij jou?
Geef jij in het algemeen meer dan dat je er voor je gevoel voor terug krijgt?
Kun jij nemen wat je krijgt van je ouders of eis jij meer van je ouders?
 

4) Erkennen

Erkennen is een van de meest helende bewegingen in systemen. Erkennen is het aan jezelf en aan anderen toegeven dat de werkelijkheid is, zoals die is. Erkennen is dus het gegeven nemen zoals het is, zonder er iets aan te willen veranderen. Je ouders zijn zoals ze zijn, je leidinggevende is nu je leidinggevende en de fout die gemaakt is, die is gemaakt. Het is zoals het is, hoe graag je soms ook zou willen dat het niet zo zou zijn. Erkennen betekent niet dat je het er ook mee eens moet zijn. Een vervelende gebeurtenis uit het verleden die heeft plaatsgevonden, hoeft niet mooier gemaakt te worden dan dat die is, maar door eerst te erkennen kun je nu wel anders naar de situatie leren kijken en het een plaats geven. Het is dus een helende principe en daarnaast onderdeel van de universele principes.

Enkele vragen die jij jezelf zou kunnen stellen:
Zijn er zaken of onderwerpen waar niet over gesproken mag worden?
Zijn er geheimen in jouw familie of jouw relatie?
Durf jij daadwerkelijk te erkennen hoe jij je momenteel voelt?
Kun jij zowel jouw goede als schaduwkanten erkennen?
Kun jij jezelf nemen zoals je bent?

Verstoringen en verstrikkingen bij universele principes van een familiesysteem

Als er om welke reden dan ook één van deze universele principes in de knel komt, ontstaat er een dynamiek waardoor het systeem verzwakt. Die dynamiek ontstaat altijd uit liefde, namelijk met de bedoeling om het zo goed mogelijk te doen voor het hele systeem. 

De dynamieken uiten zich door symptomen zoals:
onzekerheid
moeite hebben om voor jezelf te kiezen
uitstelgedrag
stress
angst
ziekte
moeheid
depressie
je laten leiden door de mening van anderen
problemen in je relatie
hardnekkige patronen die zich continue herhalen
het niet behalen van je doelen
En vele meer.

Verstoringen en/of verstikkingen op één of meerdere van deze principes worden door een familieopstelling zichtbaar. Wil jij de dynamieken in jouw familiesysteem onderzoeken en meer vrijheid in jouw leven ervaren en de krachtigste versie van jezelf worden? Doe dan mee met een familieopstelling of meld je aan het voor het 1-op-1 coachtraject. Je bent van harte uitgenodigd om met jouw familiesysteem aan de slag te gaan.

Wil je meer lezen over familieopstellingen, download dan het gratis e-book of lees onderstaande boeken:


Ontdek de invloed van jouw familiesysteem

Lees meer over de invloed van jouw familiesysteem op jouw werk, relatie en persoonlijk vlak en wordt de krachtigste versie van jezelf.

Ebook Familieopstellingen Tree Eleven

Download nu het gratis e-book

.

Wil je dit artikel delen?

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel op Linkedin
Deel op WhatsApp

Laat een reactie achter

GRATIS E-BOOK

Ebook Ben de krachtigste versie van jezelf

'BEN DE KRACHTIGSTE VERSIE VAN JEZELF'

Ontdek de invloed van jouw familiesysteem

Ontdek de invloed van jouw familiesysteem op jouw werk. Ontdek hoe jij de krachtigste versie van jezelf kunt worden en hoe jij met meer energie, flow en impact jouw werk als professional kunt vormgeven.

.
Kan ik je helpen?