Perfectionisme: 11 stappen om perfectie los te laten

Als ambitieuze professional wil je alles graag heel goed doen. Dit is een mooi streven natuurlijk, want goed presteren willen we allemaal. Alleen kan dit er ook voor zorgen dat je te kritisch op jezelf bent en dat er een drang ontstaat om geen fouten te maken, dat het perfect moet zijn.

Perfectionisme kan een prima drijfveer zijn. Want ik weet zeker dat het je ook al heel ver gebracht heeft. Je doet je best en je gaat ervoor. Zo bereik jij je doelen, wat jou plezier geeft en je trots maakt. In dat geval is het een positieve motivator.

Maar als jij last hebt van perfectionisme, dan ken je waarschijnlijk ook de schaduwzijde hiervan. Vaak moet je van jezelf heel veel, is 100% inzet niet voldoende en ben je daarom veel tijd kwijt om iets te perfectioneren. Ow en wacht eens even… nu ben ik zoveel tijd kwijt om dit te perfectioneren, maar ik wilde ook nog iets anders doen vandaag. Je begrijpt het al… door deze perfectie komt ook nog je perfectie in geding. Help!

Perfectionisme geeft dus naast die positieve motivator, ook enorm veel druk, het vreet enorm veel tijd en energie, het creëert stress en het voedt dat gevoel van dat het nooit genoeg is. Perfectionisme is dan geen fijne eigenschap meer, maar wordt een last die je belemmert je doelen te behalen.

Na het lezen van deze 11 stappen ben jij in staat om het streven naar perfectie los te laten en meer ontspannen en met meer energie, betekenis en impact jouw werk te doen.

Perfectionisme: 11 stappen om perfectie los te laten

1. Geef ‘perfectie’ een nieuwe betekenis

Wat is jouw definitie van perfectie? Niets heeft betekenis, behalve de betekenis die jij eraan geeft​. Oftewel jij bepaalt zelf welke invulling jij geeft aan het woord perfectie.

Perfectionisten geven een absolute betekenis aan perfect. Mijn werk moet helemaal goed zijn, het maakt daarbij niet uit hoeveel tijd, energie en geld ik daarvoor kwijt ben. Echter, ik kan me voorstellen dat als jij een bepaalde taak perfect wilt afkrijgen binnen de deadline, dat dit ten koste gaat van je tijd voor jezelf en/of voor je gezin. Ondanks dat je dit allemaal wilt managen, zul je er elke keer mee geconfronteerd worden dat we leven in een wereld van beperkingen.

Pas daarom je definitie aan van wat perfect is, en verschuif dit naar relatieve perfectie oftewel optimalisatie. Je bereikt relatieve perfectie als de resultaten optimaal zijn, gezien de beperkte hoeveelheid tijd, energie, geld, hulpmiddelen etc.. Zeg bijvoorbeeld tegen jezelf; Dit is het beste resultaat dat vandaag mogelijk was, in deze tijd, waardoor ik ook nog tijd heb voor mezelf.

2. Wake up call!! Perfectie bestaat niet

Perfectie bestaat helemaal niet. Nou ja perfectie bestaat wel, maar op een hoger niveau. Perfectie met imperfecties mmm 😏. Licht kan er alleen zijn als er donker is en geluk ervaren we omdat we weten wat lijden is. En in die vorm bevat perfectie dus alles. Maar deze perfectie kun je in de dagelijkse praktijk niet nastreven en daarom even simpel praktisch gezegd perfectie bestaat niet. Dus kap ermee om dat na te streven.

Perfectionisten hebben de neiging om doelen heel groot, uitgebreid en heel gedetailleerd te maken. Daarnaast haal je dan ook nog alle mogelijke imperfecties uit de kast. Zo wordt het een enorm groot monster van een project. Verplaats daarom je focus niet naar het doel maar naar het proces dat nodig is om dit doel te bereiken. Maak kleine stappen en concentreer je op het goed uitvoeren van deze stappen. Dat geeft toch al een heleboel rust.

3. Falen bestaat niet, enkel feedback

Eén van de NLP vooronderstellingen is Falen bestaat niet, enkel feedback. Vooronderstellingen geven richting en helpen je succesvoller in het leven te staan. Bedenk eens wat er met je gebeurt zou zijn als je bij elke tegenslag gestopt zou zijn?

Toen je voor de eerste keer het woord ‘mama’ wilde zeggen en het er op een rare manier uit kwam. Dat je daardoor besloot om maar niet meer te praten. Of toen je probeerde te lopen en iedere keer viel inclusief die bult op je hoofd. Stel  je voor dat je besloten had niet meer te gaan lopen. Door te blijven oefenen en dus fouten te maken, krijg je steeds meer informatie hoe je het beste resultaat kunt behalen. Mislukking bestaat daarom niet, je ziet het als feedback, een leerweg ergens naar toe, net zoals vroeger bij het leren praten en lopen.

Als we ouder worden zijn we geneigd om fouten zoveel mogelijk te voorkomen door zaken perfect te willen voorbereiden en te gaan overdenken. Zie fouten maken daarom als een manier van groeien. Wees dus tevreden met wie je bent en hoe je dingen oppakt. Leer van wat je bereikt en doe er de volgende keer je voordeel mee. Praat jezelf niet in de put als iets mislukt of wanneer je met tegenslagen te maken krijgt. Accepteer het en zie het als een les.

4. Gedaan is beter dan perfect

Eén van de kenmerken van perfectionisme is denken in termen van alles of niets. Een middenweg bestaat daarbij niet. Want dan faal je. Maar is dat wel zo?

Hoevaak heb je dit jezelf wel niet horen zeggen; “Als ik dit niet op een perfecte manier kan doen, dan doe ik het liever niet.” Hierdoor doe je uiteindelijk vrij weinig en loop je dus veel leuke spanning en avontuur mis.

Om dit te doorbreken kun je er beter van overtuigt zijn dat iets doen beter is dan iets perfect doen, gedaan is beter dan perfect. Je zet kleine stappen, je experimenteert, je leert, je ontdekt nieuwe dingen en voor je het weet ben je al een heel eind op weg. Met de oude gedachte was je wellicht niet eens aan de taak begonnen of was je gestopt. Kijk hoe ver je nu al bent gekomen met deze nieuwe overtuiging.

5. Onderzoek je familiesysteem

Ontdek waar jouw perfectionisme ontstaan is. Perfectionisme is vaak te herleiden naar jouw familiesysteem. Zo kan het zijn dat je niet ‘op de juiste plek’ staat in het familiesysteem, waardoor jij (vaak onbewust) een enorme bewijsdrang hebt richting je ouders. Of heb je de rol overgenomen van 1 van je ouders en neem je daarom teveel verantwoordelijkheid op je en wil je daarom alles perfect doen om anderen te beschermen?

Daarnaast heeft perfectionisme ook een onderbewuste link met schuldgevoelens. Laat je jouw schuldgevoelens los, dan voel je ook niet meer de neiging om dingen perfect te moeten doen. Een van de beste manieren om schuldgevoelens los te laten, is door lessen te trekken uit de situaties waar je je schuldig over voelt. Onderzoek jouw familiesysteem en of jij op de juiste plek staat. Kun je daar wel wat hulp bij gebruiken, plan dan een vrijblijvend ambitiegesprek in.  

6. Van moeten naar willen

Hoevaak gebruik jij het woord moeten? Als perfectionist heb je het gevoel dat veel dingen moeten. Maar is dat wel zo? En van wie moet dat dan? Het antwoord is vaak: Ja, van mezelf. Wees dan lief voor jezelf en zie de wereld minder vanuit verplichtingen maar meer vanuit mogelijkheden.

Dit oefen je door het woord moeten te vervangen door willen. Het woord willen geeft je meer ruimte en energie. Als je iets wilt, en het bezorgt je stress dan heb je de mogelijkheid om wat je wilt aan te passen. Dat is niet het geval bij het woord moeten. Je ontdekt dat je veel minder moet dan dat je denkt, je wilt vooral heel veel.

Spreek het maar eens hardop uit:
Ik moet mijn deadline halen – Ik wil mijn deadline halen.
Ik moet naar mijn werk – Ik wil naar mijn werk gaan zodat ik mijn leuke collega’s weer zie, me nuttig voel en ik geld heb om met het gezin op vakantie te gaan.
Ik moet dit in perfectie afronden – Ik wil dit zo goed mogelijk doen.

7. Vraag regelmatig feedback

Zoals hiervoor al beschreven niets heeft betekenis behalve de betekenis die jij eraan geeft​. Dat betekent dat jouw betekenis anders kan zijn, dan de betekenis die iemand anders hier aan geeft. Zo was ik vaak nog in de late uurtjes en weekenden bezig om mijn werk te perfectioneren en kon mijn leidinggevende niet begrijpen waarom ik op vrijdag niet die rapportage al had gemaild. Zij had aan een draft versie om de eerste aanpassingen te doen al voldoende. Toen we dit samen bespraken werd voor mij duidelijk dat een 80% versie meer dan voldoende was.

Perfectionisten maken zich druk over wat anderen van ze vinden. Maar we kunnen helaas nog niet in het hoofd van de ander kijken. Vraag daarom regelmatig feedback. Vraag wat ze waarderen en wat beter zou kunnen. En als je een opdracht krijgt, vraag dan ook wat er verwacht wordt, voordat je weer die 20% in de avond zit af te maken en dat dat niet nodig is.

8. Jij bent niet je werk. Koppel je gedrag los van jouw als persoon

Als mens zijn we geneigd om ons gedrag te koppelen aan de persoon die we zijn. We identificeren ons met dit gedrag. Zo zijn er dingen die je bent en er zijn dingen die je doet. Als jij een fout maakt dan is dat iets wat je doet, niet iets dat jij bent. Zo hoor ik mensen zeggen: ik ben een perfectionist. Maar onthoud, je bent helemaal geen perfectionist. Je hebt wellicht het gedrag van een perfectionist, maar identificeer je hier niet mee als je wilt veranderen.

Wie jij bent verandert niet, maar wat je doet kan wel veranderen. Zeg daarom: Nee, ik ben geen perfectionist. En wees niet bang dat als je een fout maakt dat je een loser bent, want dat is niet zo.

9. Wees lief voor jezelf

Vraag jezelf eens af hoe vervelend je het zou vinden, als je een glas water om stoot tijdens een belangrijke presentatie? Heel vervelend waarschijnlijk. En je zou misschien wel door de grond willen zakken.

Vraag je daarna ook eens af, hoe jij zou reageren als iemand anders aan het presenteren zou zijn en die zou per ongeluk een glas water omstoten. Waarschijnlijk zou je dit veel minder erg vinden. Je bent eerder geneigd te schrikken of je bent behulpzaam en al op zoek naar een doekje.

Zo zie je maar dat we voor ons zelf vaak de lat enorm hoog leggen, terwijl we voor een ander in dezelfde situatie veel milder zijn. Besluit daarom voor jezelf om vriendelijker tegen jezelf te zijn. Affirmaties kunnen daarbij heel effectief zijn. Affirmaties zijn positieve gedachten die je hardop uitspreekt. Het zijn zinnetjes die je als waarheid in de tegenwoordige tijd opzegt. Zeg daarom hardop:

Ik doe er toe.
Ik hou van mezelf inclusief mijn imperfecties.
Ik ben waardevol zoals ik ben.
Ik ben bekwaam.
Al mijn aspecten mogen er zijn.

10. Relativeer. Wat is het ergste dat kan gebeuren?

Stel je voor je bent je aan het voorbereiden voor een belangrijk event en daarbij wil je natuurlijk alles perfect doen. De catering, de uitnodiging, de bewegwijzering, alle sprekers aanwezig, et cetera. Wat een stress ervaar je, terwijl het eigenlijk de bedoeling is dat het een leuk en geweldig event wordt.

Bij het ervaren van die stress, vraag je jezelf eens af: Wat is het ergste wat me kan gebeuren als ik iets over het hoofd zou zien? Wat is het ergste wat me kan gebeuren als ik me nu niet zo druk zou maken? Waar ben ik bang voor? Schrijf het eens voor jezelf op en je zult al snel merken dat het echt pure onzin is. Ten eerste omdat je de belangrijkste zaken allang geregeld hebt, en ten tweede omdat je nou eenmaal geen controle over alles hebt.

Zo ben ik zelf ooit bij een event geweest waar de zalm op de toastjes niet meer goed bleek te zijn. Meer dan de helft van de deelnemers werd ziek. Verschrikkelijk. Als organisator van het event baal je als een stekker op zo’n moment. Maar de cateraar stond goed aangeschreven en had al eerder uitstekend werk geleverd. Had je dan ook nog bij de cateraar moeten controleren? Zoiets was dus totaal onverwacht en moeilijk om op voor te bereiden. Op dat moment als organisator is het belangrijker om bezig te zijn met wat kan ik nú doen om het minder erg te maken of wat kan ik nu doen om iets te herstellen. Je zult zien dat je ook dat aankunt.

  11. Denk na over jouw verantwoordelijkheid

Zoals ook besproken bij stap 5 over het familiesysteem, perfectionisten hebben een hoog verantwoordelijkheidsgevoel. Je hebt de neiging om alles op te pakken en op te lossen. Dat doe je niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen. Omdat je wilt dat het ‘geheel’ perfect verloopt, kan het zijn dat je dingen gaat oplossen en dat je taken op je neemt die niet bij jouw verantwoordelijkheid horen.

We hadden vroeger allemaal wel iemand in de projectgroep die de kantjes er van af liep. Door ook deze taken op jouw bordje te nemen, gaat jouw werkdruk omhoog en ontneem je dat iemand anders ook leert, waardoor het de volgende keer weer kan gebeuren. Vraag je daarom regelmatig af of het wel jouw verantwoordelijkheid is. Zo nee, bespreek dat dan en leer nee zeggen zodat het probleem bij de juiste eigenaar blijft.  

Ervaar meer energie, betekenis en impact in je carrière.

Zoals je waarschijnlijk kunt beamen, maakt perfectionisme je leven ingewikkeld. Er is niets mis met goede prestaties neer te zetten en jezelf uit te dagen geweldige resultaten te behalen. Maar als je het ervaart als druk of als je een bepaalde angst ervaart om te falen, dan is het geen gezonde eigenschap meer. Probeer daarom een andere betekenis aan perfectie te geven en weeg meer factoren mee dan enkel het resultaat. Zo zul je meer ruimte ervaren, meer kunnen genieten van het proces en de weg naar deze doelen. En zo wordt je perfectionisme uiteindelijk de baas.

Wil jij hierin groeien en wil je met meer energie, betekenis en impact jouw carrière vormgeven, plan dan een vrijblijvend ambitiegesprek in of laat je emailadres achter en ontvang inspirerende en relevante artikelen.

Wil je dit artikel delen?

Deel op Facebook
Deel op Twitter
Deel op Linkedin
Deel op WhatsApp

Laat een reactie achter

GRATIS E-BOOK

E-book NLP voor Professionals

'NLP voor Professionals'

Ontdek de kracht van NLP

Ontdek de kracht van NLP; een proeverij van wat NLP voor jou als professional kan betekenen. Groei op het gebied van bewustwording, persoonlijk leiderschap en communicatie, zodat jij beter in staat bent om de voor jouw gewenste resultaten te behalen.

.
Kan ik je helpen?