Wat zijn organisatieopstellingen?
Waar familieopstellingen inzicht geven in persoonlijke systemen, richten organisatieopstellingen zich op het zichtbaar maken van dynamieken binnen bedrijven, teams en andere professionele organisaties.
Organisatieopstellingen onthullen de vaak verborgen verhoudingen, patronen en spanningen die het functioneren van mensen en organisaties beïnvloeden.
Met deze methode kun je complexe vraagstukken op een diepere laag onderzoeken en nieuwe beweging mogelijk maken.
Een organisatieopstelling
Een organisatieopstelling is een systemische werkvorm waarin een organisatievraagstuk ruimtelijk wordt neergezet. Elementen zoals medewerkers, afdelingen, klanten, producten of zelfs abstracte begrippen als ‘missie’ of ‘markt’ kunnen gerepresenteerd worden door mensen (representanten) of objecten.
Door het in beeld brengen van de onderlinge posities en dynamieken worden knelpunten, onbewuste loyaliteiten en verborgen blokkades zichtbaar. Het geeft meer inzicht in dat wat er in de onderstroom speelt.
Er zijn verschillende soorten van opstellingen. Lees hier meer over de verschillende opstellingsvormen.
Vragen die je met een organisatieopstelling kunt onderzoeken
Waarom stokt de samenwerking binnen ons team?
Wat houdt de groei van onze organisatie tegen?
Waarom lukt het niet om leiderschap echt over te dragen?
Wat speelt er onder de oppervlakte bij reorganisaties of fusies?
Welke plek neemt een nieuw product of marktsegment werkelijk in?
- Wat maakt dat we continue dezelfde patronen tegen komen?
- Wat in de onderstroom is zo bepalend voor hoe het nu gaat zoals het gaat?
Hoe werkt een organisatieopstelling?
De organisatieopstelling begint meestal met een korte vraag of thema. De begeleider vraagt door om de essentiële elementen van het systeem te bepalen: wie of wat moet worden opgesteld? Vervolgens kiezen we representanten voor deze elementen en plaatsen ze intuïtief in de ruimte.
Wat zich vervolgens ontvouwt, geeft vaak diepgaand inzicht in:
onderliggende verhoudingen,
ontbrekende of buitengesloten elementen,
overbelasting van bepaalde posities,
oude loyaliteiten die verandering belemmeren.
De begeleider ondersteunt het proces en helpt om beweging, erkenning en herordening mogelijk te maken.
De oorsprong van organisatieopstellingen
De principes van organisatieopstellingen zijn voortgekomen uit het werk met familieopstellingen van Bert Hellinger, en zijn verder ontwikkeld door systemisch werkers zoals Gunthard Weber, Jan Jacob Stam en Barbara Hoogenboom.
Hun werk toont aan dat organisaties ook systemen zijn, met hun eigen wetten, loyaliteiten en dynamieken.
Net als in families gelden in organisaties systemische principes zoals:
Iedereen hoort erbij.
Elke functie heeft een eigen plek.
Er moet een balans zijn tussen geven en nemen.
Tree Eleven werkt met 5 basisprincipes, namelijk:
Binding – Erbij horen: iedereen heeft recht op een plek in het systeem. Niemand mag worden vergeten of worden uitgesloten.
Ordening: iedereen heeft binnen het systeem een unieke eigen plek met de daarbij horende verantwoordelijkheid.
Balans van geven en nemen: de uitwisseling moet in evenwicht zijn en dat betekent afstemmen en voeling hebben voor de juiste maat waarbij men zich gewaardeerd voelt.
Erkennen: het gegeven nemen zoals het is. Het zichtbaar maken van wat er speelt en gespeeld heeft.
Bestemming en eindigheid: bewust zijn van het bestaansrecht en onder ogen zien dat de bestemming eindig is. Insluiten van eindigheid en afscheid.
Wanneer deze principes in organisaties niet worden gerespecteerd, ontstaan vaak stagnatie, conflicten of verlies van motivatie.
Wanneer kies je voor een organisatieopstelling?
Een organisatieopstelling kan helpen bij:
hardnekkige samenwerkingsproblemen,
onduidelijke verantwoordelijkheden,
leiderschapsvraagstukken,
reorganisaties en fusies,
klantverlies of marktverschuivingen,
strategische keuzes.
Vaak wordt in een korte sessie duidelijk waar de echte blokkade zit – en waar ruimte voor beweging ligt.
Wat levert een organisatieopstelling op?
Een organisatieopstelling kan:
verborgen dynamieken binnen teams of organisaties zichtbaar maken,
helpen om beter onderbouwde beslissingen te nemen,
draagvlak en verbinding versterken,
leiderschap en structuur helder maken,
beweging brengen in vastgelopen situaties.
“Organisaties zijn levende systemen. Wie de onderstromen begrijpt, kan echt duurzaam veranderen.”
Wil jij leren werken met organisatieopstellingen?
In onze opleiding Systemisch Werk leer je niet alleen de theorie achter systemen en dynamieken, maar ook hoe je organisatieopstellingen professioneel begeleidt.
Ontdek hoe je organisaties en teams kunt ondersteunen in hun zoektocht naar helderheid, verbinding en kracht.
👉 Bekijk hier onze opleiding Systemisch Werk en familie- en organisatieopstellingen.
Samenvatting: Wat zijn organisatieopstellingen?
Organisatieopstellingen maken verborgen dynamieken in teams en organisaties zichtbaar.
Ze helpen om structurele blokkades en patronen in beeld te brengen.
De methode ondersteunt duurzame veranderingen en betere samenwerking.
Systemische principes zoals binding, ordening, balans, erkennen en bestemming & eindigheid gelden ook binnen organisaties.
