Het verschil tussen familieopstellingen en organisatieopstellingen
Wat is het verschil tussen familieopstellingen en organisatieopstellingen? Systemisch Werk biedt verschillende vormen om verborgen dynamieken in systemen zichtbaar te maken. Twee van de bekendste vormen zijn familieopstellingen en organisatieopstellingen. Hoewel ze veelal op dezelfde principes zijn gebaseerd, zijn er duidelijke verschillen in aanpak, doel en context.
In dit artikel leggen we uit wat het verschil is tussen familieopstellingen en organisatieopstellingen en wanneer je voor welke methode kiest.
Wat is een familieopstelling?
Een familieopstelling richt zich op het persoonlijke systeem van een individu: het familiesysteem. In een familieopstelling worden belangrijke familieleden – zoals ouders, grootouders, broers en zussen – belangrijke gebeurtenissen of andere elementen opgesteld.
Doel is om onbewuste verstrikkingen, loyaliteiten en dynamieken rondom het individu in bijvoorbeeld de familie, persoonlijke maar ook de professionele sfeer zichtbaar te maken.
Familieopstellingen helpen bij:
het oplossen van hardnekkige persoonlijke thema’s,
het vinden van je plek binnen de familie,
het helen van relaties met ouders, kinderen of partners,
het verbeteren van relaties in je werk,
het loslaten van lasten uit vorige generaties.
Via de opstelling worden diepgewortelde patronen voelbaar en ontstaat ruimte voor inzicht, acceptatie en innerlijke rust.
Wat is een organisatieopstelling?
Een organisatieopstelling richt zich op systemen binnen de werkomgeving, zoals teams, afdelingen of hele bedrijven.
Hier worden elementen zoals medewerkers, leidinggevenden, klanten, producten of zelfs abstracte begrippen zoals ‘de missie’ opgesteld.
Doel is om onderliggende dynamieken binnen de organisatie zichtbaar te maken:
Waarom verloopt samenwerking stroef?
Waar loopt de besluitvorming vast?
Welke rol spelen fusies, overnames of reorganisaties in de huidige cultuur?
Hoe staat een nieuw product werkelijk in het grotere geheel?
Organisatieopstellingen maken onbewuste structuren, loyaliteiten en blokkades binnen organisaties inzichtelijk, zodat duurzame verandering mogelijk wordt.
De belangrijkste verschillen op een rij
| Aspect | Familieopstellingen | Organisatieopstellingen |
|---|---|---|
| Systeem | Familiesysteem (gezin, familie van herkomst) | Organisatiesysteem (bedrijf, team, afdeling) |
| Elementen | Familieleden, relaties, belangrijke gebeurtenissen, innerlijke delen, persoonlijke doelen | Medewerkers, teams, producten, missie, doelen, leidende principes |
| Doel | Inzicht en heling van persoonlijke patronen en familiedynamieken | Verbeteren van samenwerking, leiderschap en organisatiedynamiek |
| Context | Persoonlijke vragen (relaties, identiteit, gezondheid, werk) | Organisatievragen (structuur, strategie, cultuur) |
| Werkwijze | Veel nadruk op gevoelens, loyaliteiten en lotsverbondenheid | Meer nadruk op structuren, posities en organisatiebelangen |
Wat is de overeenkomst?
Je weet nu het verschil tussen familieopstellingen en organisatieopstellingen. Er zijn echter ook enkele overeenkomsten. Ondanks de verschillen zijn familieopstellingen en organisatieopstellingen beide gebaseerd op dezelfde systemische principes:
Binding – Erbij horen: iedereen heeft recht op een plek in het systeem. Niemand mag worden vergeten of worden uitgesloten.
Ordening: iedereen heeft binnen het systeem een unieke eigen plek met de daarbij horende verantwoordelijkheid.
Balans van geven en nemen: de uitwisseling moet in evenwicht zijn en dat betekent afstemmen en voeling hebben voor de juiste maat waarbij men zich gewaardeerd voelt.
Erkennen: het gegeven nemen zoals het is. Het zichtbaar maken van wat er speelt en gespeeld heeft.
Bestemming en eindigheid: bewust zijn van het bestaansrecht en onder ogen zien dat de bestemming eindig is. Insluiten van eindigheid en afscheid.
Of het nu gaat om een familie of een organisatie: systemen streven altijd naar evenwicht en verbondenheid. Verstoringen hierin leiden tot stagnatie, conflicten of verlies van energie.
Daarnaast zijn familieopstellingen en organisatieopstellingen beide opstellingen. De fenomenologische houding – waarnemen zonder oordeel – vormt in beide werkvormen de basis. Dus ondanks dat de vraagstukken en thema’s anders zijn, is het fundament hetzelfde.
Wanneer kies je voor welke opstelling?
Familieopstelling:
Kies hiervoor als je persoonlijke thema’s wilt onderzoeken zoals:
terugkerende relatieproblemen,
gevoelens van onrust of depressie,
familieconflicten,
uitdagingen in het werk die gerelateerd kunnen zijn aan dynamieken uit het familiesysteem (omgaan met verantwoordelijkheden, met leiderschap, etc.)
thema’s rondom afkomst of identiteit.
Organisatieopstelling:
Kies hiervoor als je werkt met:
teamconflicten,
leiderschapsvraagstukken,
strategische veranderingen,
reorganisatieprocessen,
of vastlopende samenwerkingen,
patronen die zich continue lijken te herhalen binnen de organisatie (pesten, hoog verloop, ruzies in vergaderingen).
Opleiding in familieopstellingen én organisatieopstellingen
In onze opleiding Systemisch Werk leer je beide vormen zorgvuldig en professioneel begeleiden.
Je ontwikkelt de systemische sensitiviteit om zowel persoonlijke als organisatorische systemen te begrijpen en interventies te doen die werkelijk verschil maken.
Of je nu werkt als coach, therapeut, leidinggevende of organisatieadviseur: kennis van beide werkvormen verrijkt je aanpak én verdiept je resultaten.
👉 Ontdek hier onze opleiding Systemisch Werk en Opstellingen.
Samenvatting: Verschil familieopstellingen en organisatieopstellingen
Familieopstellingen focussen op persoonlijke systemen en familiedynamieken.
Organisatieopstellingen richten zich op teams, organisaties en zakelijke en maatschappelijke systemen.
Beide werkvormen maken verborgen dynamieken zichtbaar en bieden ruimte voor heling of verbetering.
Ze zijn gebaseerd op dezelfde systemische principes.
- Ze worden gedaan vanuit hetzelfde fundament, de fenomenologische basis.
